5 porad na szybki doktorat*:
1. Jak szukać promotora?
2. Jak znaleźć temat doktoratu? Czyli to co cię interesuje nie zawsze skutkuje...
3. Jak przygotować konspekt (plan) doktoratu? Czyli identyfikacja luki naukowej...
4. Jak pisać doktorat? Techniki, przykłady, ćwiczenia...
5. Jak i kiedy otworzyć przewód naukowy?
*Zanim zaczniesz czytać moje porady to pamiętaj, że są to tylko moje prywatne obserwacje dlatego autor poradnika doktoranta nie ponosi odpowiedzialności za skutki jakichkolwiek decyzji użytkownika podjętych na podstawie informacji zawartych w poradniku.
1. Jak szukać promotora?
Proponuję obranie następującej strategii:
·rozpocznij poszukiwania od rozmowy z promotorem pracy magisterskiej. Jeśli jest on profesorem uniwersyteckim to może zostać także promotorem Twojego doktoratu. Jeśli nie to przynajmniej może zarekomendować Twoją osobę profesorowi, który podejmie z Tobą współpracę
· alternatywne rozwiązanie to szukanie profesora, którego nie znasz, ale wiesz że zajmuje się Twoją tematyką. Ostatnio ktoś polecił mi ten ciekawy link do Nauki Polskiej (patrz_). Inna możliwość to po prostu wizyta na stronie uczelni i przeszukiwanie katalogu pracowników naukowych, sprawdzanie ich dorobku naukowego, a następnie kontakt z prośbą o spotkanie. Możesz też udać się spontanicznie na konsultacje do wybranego profesora i "oczarować go" swoim tematem lub innymi atrybutami i w ten sposób przekonać do współpracy
· pamiętaj, jako korporacyjny doktorant pojawisz się na wybranej uczelni najwyżej kilka razy przez obroną doktoratu więc bardzo ważne jest, żeby osoba która zostanie Twoim promotorem równocześnie reprezentowała Twoje interesy na katedrze, radzie wydziału, w dziekanacie, przed i podczas obrony etc. Bez tego wsparcia operacja "korporacyjny doktorant" nie ma szans na powodzenie.
2. Jak znaleźć temat doktoratu? Czyli to co cię interesuje nie zawsze skutkuje...
Temat Twojego doktoratu w zasadzie może się zmieniać aż do dnia otwarcia przewodu doktorskiego. Temat i wstęp to dwa krytyczne punkty dysertacji ponieważ istnieje ryzyko, że właśnie na ich podstawie ktoś "życzliwy" z komisji zada Ci pytanie podczas obrony.
Jest wiele możliwości znalezienia tematu na doktorat np.:
a) poprzez wybranie tematyki, którą zajmuje się Twój potencjalny promotor
b) poprzez ogłoszenia na stronach katedry, instytutów, fora internetowe o stypendiach doktoranckich i grantach naukowych. Czasem nawet korporacje (raczej te w Niemczech lub Anglii) poszukują doktorantów, którzy chcieliby się zająć konkretnym problemem
c) poprzez wybór tematyki, która jest dla Ciebie interesująca. Jedyny z problem z tym związany to przekonanie promotora, że tematyka jest faktycznie naukowa i adresuje ona ważną lukę naukową (patrz punkt. Ja wybrałem właśnie tę drogę i z perspektywy lat uważam to rozwiązanie za zdecydowanie trudniejsze. Dlatego polecam raczej współpracę z promotorem jeśli chodzi o wybór tematyki pracy czasami kosztem porzucenia ekscytującej tematyki, którą sobie wymyśliłeś.
d) dobrą inspiracją może być także przeszukanie baz opublikowanych w internecie prac doktorskich, pomocnym źródłem w tym wypadku jest strona główna Biblioteki Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, która przytacza kilka bardzo dobrych baz danych (patrz link _)
3. Jak przygotować konspekt (plan) doktoratu? Czyli identyfikacja luki naukowej...
Poszukiwania mojej luki naukowej zacząłem od wyboru tematyki która wydawała mi się ciekawa. Choć z perspektywy czasu powinienem wybrać tematykę, którą polecił mi mój promotor. Pierwszym krokiem było zidentyfikowanie czasopism naukowych, które zajmują się tą tematyką. W tym celu najlepiej posłużyć się ujednoliconym wykazem czasopism naukowych opublikowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (link dostępny tutaj _). Wykaz ten pokazuje ilość punktów jakie poszczególne czasopisma dostępne w Polsce otrzymały. Zasada jest prosta im więcej punktów, tym bardziej prestiżowe czasopismo. Ja zdecydowałem się tylko na czytanie wiodących czasopism międzynarodowych ignorując kompletnie polskie publikacje.
Po przygotowaniu listy interesujących mnie czasopism za pomocą wyszukiwarki Google Scholar (link dostępny tutaj _) wyszukałem artykuły posiadające interesujące mnie słowa kluczowe. Google Scholar w ustawieniach zaawansowanych pozwala Ci także na wybranie nazwy czasopisma oraz roku ukazania się artykułu. Najlepiej wybrać publikacje, które ukazały się w przeciągu ostatnich 2 lat. W ten sposób masz duże szanse, że przytoczone rekomendacje do dalszych badań będą nadal aktualne.
Większość artykułów naukowych ma bardzo podobną strukturę, która zaczyna się od krótkiego streszczenia, następnie zarysowania tła metodologicznego, opisu przeprowadzonych badań oraz wyników. Na końcu artykułu znajdują się ograniczenia związane z przeprowadzonymi badaniami oraz rekomendacje dotyczące możliwości przeprowadzenia dalszych badań. Na etapie przygotowywania konspektu (planu) doktoratu pewnie będziesz musiał przeczytać kilkadziesiąt artykułów. Aby usprawnić ten proces proponuję zaczynać od czytania streszczeń artykułów (ang. abstract) i dopiero gdy temat na prawdę wyda Ci się wartości to przeczytaj cały artykuł. Bardzo ważne jest czytanie tych części artykułu, które opisują rekomendacje do dalszych badań. Jest to najszybszy i najpewniejszy sposób identyfikacji luki naukowej, która faktycznie będzie nadawała się na temat Twojego doktoratu.
Pisanie konspektu doktoratu zajęło mi bardzo dużo czasu. Głównie z uwagi na fakt, że konspekt doktoratu powinien być doktoratem w pigułce wiec na tym etapie powinieneś wiedzieć co, gdzie, jak i kiedy chcesz zbadać oraz jak będzie wyglądał Twój model badawczy. Oczywiście między konspektem, a ostateczną wersją doktoratu wiele rzeczy może jeszcze ulec zmianie, ale konspekt w moim przypadku był ważnym krokiem w stronę usystematyzowania moich "naukowych" myśli.
Jednym z elementów konspektu powinien być spis treści. Ja starałem się go przygotować z dokładnością do 5 stron czyli baaaardzo szczegółowo. Pomogło mi to później przy pisaniu doktoratu ponieważ wiedziałem dokładnie o czym mam pisać w poszczególnych podrozdziałach.
Podsumowując pamiętaj zacznij poszukiwania luki naukowej od identyfikacji artykułów napisanych przez wiodących specjalistów w wybranej dziedzinie w okresie ostatnich 2 lat. Za pomocą Google Scholar _ znajdź te artykuły i przeczytaj jedynie stresczenia (ang. abstract) oraz rekomendacje do dalszych badań. W ten sposób bardzo szybko możesz zidentyfikować lukę naukową i zacząć nad nią dalej pracować.
4. Jak pisać doktorat? Techniki, przykłady, ćwiczenia...
Zakładając, że znaleźliśmy profesora, który zgodził się zostać naszym promotorem i udało nam się z nim uzgodnić zakres tematyki naszego doktoratu na podstawie konspektu (planu) pracy ze szczegółowym spisem treści to jesteśmy gotowi na napisanie naszego pierwszego rozdziału pracy.
Choć pojęcie pierwszego rozdziału jest raczej umowne ponieważ na podstawie naszego konspektu w zasadzie możemy zacząć pisać dowolny rozdział np. drugi lub trzeci. Najlepiej zacząć tam gdzie nam najłatwiej bo to właśnie ten pierwszy rozdział najprawdopodobniej będzie najtrudniejszy do napisania.
We wstępnej fazie pisania doktoratu nie przywiązywałbym wagi do takich części pracy jak wstęp, zakończenie czy wprowadzenia do poszczególnych rozdziałów- jak praca będzie gotowa to te elementy można napisać na samym bardzo szybko na samym końcu.
Przepis na szybkie napisanie rozdziału: zakładając że rozdział ten ma dotyczyć opisu tła metodologicznego naszej pracy to trzeba przytoczyć co inni autorzy na dany temat już napisali. W rozdziale tym należy dokonać syntezy dostępnych poglądów różnych wiodących autorytetów w danej dziedzinie. Np. Kowalski uważa, że pogląd taki i taki jest słuszny (2010) natomiast Nowakowski (2012) nie zgadza się z jego poglądem. Daty w nawiasach to rok ukazania się publikacji danego autora.
Po zebraniu 5-10 kluczowych publikacji dotyczących tematyki danego rozdziału opisujemy własnymi słowami co poszczególni autorzy napisali. PAMIĘTAJ: nie przepisuj publikacji innych autorów słowo w słowo bez cytowania źródła.
Pamiętaj Twoje wypowiedzi w doktoracie powinny być zwięzłe, krótkie i na temat. Czyli nie przepisuj treści innych artykułów lub publikacji w całości (pamiętaj o cytowaniu źródeł). Raczej staraj się je streścić w 2-3 zdaniach.
5. Jak i kiedy otworzyć przewód naukowy?
Z doświadczenia wiem, że najlepiej jest mieć pracę gotową w 80%-100% w przypadku otwierania przewodu eksternistycznie.
Odpowiedź na pytanie "jak" jest mniej jednoznaczna ponieważ zależeć ona będzie od uczelni, kierunku etc. Wydaje się jednak, że jest kilka wspólnych cech formalnych. Po pierwsze musisz mieć gotowe 2 publikacje. Dołączyć musisz wypełniony wniosek do którego załączyć musisz przynajmniej dwie pozytywne opinie pracowników naukowych na Twój temat (wymóg ten może się różnić w zależności od uczelni).
Wnieść także musisz opłatę, które wynieść może nawet PLN 10.000. Zakładając jednak, że jesteś korporacyjnym doktorantem pracujących w dużym międzynarodowym koncernie to kwota ta nie powinna być raczej dla Ciebie nie do osiągnięcia.
Jeśli macie jakieś pytania to proszę o kontakt pod adresem: [email protected]
2. Jak znaleźć temat doktoratu? Czyli to co cię interesuje nie zawsze skutkuje...
3. Jak przygotować konspekt (plan) doktoratu? Czyli identyfikacja luki naukowej...
4. Jak pisać doktorat? Techniki, przykłady, ćwiczenia...
5. Jak i kiedy otworzyć przewód naukowy?
*Zanim zaczniesz czytać moje porady to pamiętaj, że są to tylko moje prywatne obserwacje dlatego autor poradnika doktoranta nie ponosi odpowiedzialności za skutki jakichkolwiek decyzji użytkownika podjętych na podstawie informacji zawartych w poradniku.
1. Jak szukać promotora?
Proponuję obranie następującej strategii:
·rozpocznij poszukiwania od rozmowy z promotorem pracy magisterskiej. Jeśli jest on profesorem uniwersyteckim to może zostać także promotorem Twojego doktoratu. Jeśli nie to przynajmniej może zarekomendować Twoją osobę profesorowi, który podejmie z Tobą współpracę
· alternatywne rozwiązanie to szukanie profesora, którego nie znasz, ale wiesz że zajmuje się Twoją tematyką. Ostatnio ktoś polecił mi ten ciekawy link do Nauki Polskiej (patrz_). Inna możliwość to po prostu wizyta na stronie uczelni i przeszukiwanie katalogu pracowników naukowych, sprawdzanie ich dorobku naukowego, a następnie kontakt z prośbą o spotkanie. Możesz też udać się spontanicznie na konsultacje do wybranego profesora i "oczarować go" swoim tematem lub innymi atrybutami i w ten sposób przekonać do współpracy
· pamiętaj, jako korporacyjny doktorant pojawisz się na wybranej uczelni najwyżej kilka razy przez obroną doktoratu więc bardzo ważne jest, żeby osoba która zostanie Twoim promotorem równocześnie reprezentowała Twoje interesy na katedrze, radzie wydziału, w dziekanacie, przed i podczas obrony etc. Bez tego wsparcia operacja "korporacyjny doktorant" nie ma szans na powodzenie.
2. Jak znaleźć temat doktoratu? Czyli to co cię interesuje nie zawsze skutkuje...
Temat Twojego doktoratu w zasadzie może się zmieniać aż do dnia otwarcia przewodu doktorskiego. Temat i wstęp to dwa krytyczne punkty dysertacji ponieważ istnieje ryzyko, że właśnie na ich podstawie ktoś "życzliwy" z komisji zada Ci pytanie podczas obrony.
Jest wiele możliwości znalezienia tematu na doktorat np.:
a) poprzez wybranie tematyki, którą zajmuje się Twój potencjalny promotor
b) poprzez ogłoszenia na stronach katedry, instytutów, fora internetowe o stypendiach doktoranckich i grantach naukowych. Czasem nawet korporacje (raczej te w Niemczech lub Anglii) poszukują doktorantów, którzy chcieliby się zająć konkretnym problemem
c) poprzez wybór tematyki, która jest dla Ciebie interesująca. Jedyny z problem z tym związany to przekonanie promotora, że tematyka jest faktycznie naukowa i adresuje ona ważną lukę naukową (patrz punkt. Ja wybrałem właśnie tę drogę i z perspektywy lat uważam to rozwiązanie za zdecydowanie trudniejsze. Dlatego polecam raczej współpracę z promotorem jeśli chodzi o wybór tematyki pracy czasami kosztem porzucenia ekscytującej tematyki, którą sobie wymyśliłeś.
d) dobrą inspiracją może być także przeszukanie baz opublikowanych w internecie prac doktorskich, pomocnym źródłem w tym wypadku jest strona główna Biblioteki Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, która przytacza kilka bardzo dobrych baz danych (patrz link _)
3. Jak przygotować konspekt (plan) doktoratu? Czyli identyfikacja luki naukowej...
Poszukiwania mojej luki naukowej zacząłem od wyboru tematyki która wydawała mi się ciekawa. Choć z perspektywy czasu powinienem wybrać tematykę, którą polecił mi mój promotor. Pierwszym krokiem było zidentyfikowanie czasopism naukowych, które zajmują się tą tematyką. W tym celu najlepiej posłużyć się ujednoliconym wykazem czasopism naukowych opublikowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (link dostępny tutaj _). Wykaz ten pokazuje ilość punktów jakie poszczególne czasopisma dostępne w Polsce otrzymały. Zasada jest prosta im więcej punktów, tym bardziej prestiżowe czasopismo. Ja zdecydowałem się tylko na czytanie wiodących czasopism międzynarodowych ignorując kompletnie polskie publikacje.
Po przygotowaniu listy interesujących mnie czasopism za pomocą wyszukiwarki Google Scholar (link dostępny tutaj _) wyszukałem artykuły posiadające interesujące mnie słowa kluczowe. Google Scholar w ustawieniach zaawansowanych pozwala Ci także na wybranie nazwy czasopisma oraz roku ukazania się artykułu. Najlepiej wybrać publikacje, które ukazały się w przeciągu ostatnich 2 lat. W ten sposób masz duże szanse, że przytoczone rekomendacje do dalszych badań będą nadal aktualne.
Większość artykułów naukowych ma bardzo podobną strukturę, która zaczyna się od krótkiego streszczenia, następnie zarysowania tła metodologicznego, opisu przeprowadzonych badań oraz wyników. Na końcu artykułu znajdują się ograniczenia związane z przeprowadzonymi badaniami oraz rekomendacje dotyczące możliwości przeprowadzenia dalszych badań. Na etapie przygotowywania konspektu (planu) doktoratu pewnie będziesz musiał przeczytać kilkadziesiąt artykułów. Aby usprawnić ten proces proponuję zaczynać od czytania streszczeń artykułów (ang. abstract) i dopiero gdy temat na prawdę wyda Ci się wartości to przeczytaj cały artykuł. Bardzo ważne jest czytanie tych części artykułu, które opisują rekomendacje do dalszych badań. Jest to najszybszy i najpewniejszy sposób identyfikacji luki naukowej, która faktycznie będzie nadawała się na temat Twojego doktoratu.
Pisanie konspektu doktoratu zajęło mi bardzo dużo czasu. Głównie z uwagi na fakt, że konspekt doktoratu powinien być doktoratem w pigułce wiec na tym etapie powinieneś wiedzieć co, gdzie, jak i kiedy chcesz zbadać oraz jak będzie wyglądał Twój model badawczy. Oczywiście między konspektem, a ostateczną wersją doktoratu wiele rzeczy może jeszcze ulec zmianie, ale konspekt w moim przypadku był ważnym krokiem w stronę usystematyzowania moich "naukowych" myśli.
Jednym z elementów konspektu powinien być spis treści. Ja starałem się go przygotować z dokładnością do 5 stron czyli baaaardzo szczegółowo. Pomogło mi to później przy pisaniu doktoratu ponieważ wiedziałem dokładnie o czym mam pisać w poszczególnych podrozdziałach.
Podsumowując pamiętaj zacznij poszukiwania luki naukowej od identyfikacji artykułów napisanych przez wiodących specjalistów w wybranej dziedzinie w okresie ostatnich 2 lat. Za pomocą Google Scholar _ znajdź te artykuły i przeczytaj jedynie stresczenia (ang. abstract) oraz rekomendacje do dalszych badań. W ten sposób bardzo szybko możesz zidentyfikować lukę naukową i zacząć nad nią dalej pracować.
4. Jak pisać doktorat? Techniki, przykłady, ćwiczenia...
Zakładając, że znaleźliśmy profesora, który zgodził się zostać naszym promotorem i udało nam się z nim uzgodnić zakres tematyki naszego doktoratu na podstawie konspektu (planu) pracy ze szczegółowym spisem treści to jesteśmy gotowi na napisanie naszego pierwszego rozdziału pracy.
Choć pojęcie pierwszego rozdziału jest raczej umowne ponieważ na podstawie naszego konspektu w zasadzie możemy zacząć pisać dowolny rozdział np. drugi lub trzeci. Najlepiej zacząć tam gdzie nam najłatwiej bo to właśnie ten pierwszy rozdział najprawdopodobniej będzie najtrudniejszy do napisania.
We wstępnej fazie pisania doktoratu nie przywiązywałbym wagi do takich części pracy jak wstęp, zakończenie czy wprowadzenia do poszczególnych rozdziałów- jak praca będzie gotowa to te elementy można napisać na samym bardzo szybko na samym końcu.
Przepis na szybkie napisanie rozdziału: zakładając że rozdział ten ma dotyczyć opisu tła metodologicznego naszej pracy to trzeba przytoczyć co inni autorzy na dany temat już napisali. W rozdziale tym należy dokonać syntezy dostępnych poglądów różnych wiodących autorytetów w danej dziedzinie. Np. Kowalski uważa, że pogląd taki i taki jest słuszny (2010) natomiast Nowakowski (2012) nie zgadza się z jego poglądem. Daty w nawiasach to rok ukazania się publikacji danego autora.
Po zebraniu 5-10 kluczowych publikacji dotyczących tematyki danego rozdziału opisujemy własnymi słowami co poszczególni autorzy napisali. PAMIĘTAJ: nie przepisuj publikacji innych autorów słowo w słowo bez cytowania źródła.
Pamiętaj Twoje wypowiedzi w doktoracie powinny być zwięzłe, krótkie i na temat. Czyli nie przepisuj treści innych artykułów lub publikacji w całości (pamiętaj o cytowaniu źródeł). Raczej staraj się je streścić w 2-3 zdaniach.
5. Jak i kiedy otworzyć przewód naukowy?
Z doświadczenia wiem, że najlepiej jest mieć pracę gotową w 80%-100% w przypadku otwierania przewodu eksternistycznie.
Odpowiedź na pytanie "jak" jest mniej jednoznaczna ponieważ zależeć ona będzie od uczelni, kierunku etc. Wydaje się jednak, że jest kilka wspólnych cech formalnych. Po pierwsze musisz mieć gotowe 2 publikacje. Dołączyć musisz wypełniony wniosek do którego załączyć musisz przynajmniej dwie pozytywne opinie pracowników naukowych na Twój temat (wymóg ten może się różnić w zależności od uczelni).
Wnieść także musisz opłatę, które wynieść może nawet PLN 10.000. Zakładając jednak, że jesteś korporacyjnym doktorantem pracujących w dużym międzynarodowym koncernie to kwota ta nie powinna być raczej dla Ciebie nie do osiągnięcia.
Jeśli macie jakieś pytania to proszę o kontakt pod adresem: [email protected]